Trzustka jest bardzo ważnym narządem gruczołowym psów i kotów, który składa się z części zewnątrzwydzielniczej i wewnątrzwydzielniczej. Część zewnątrzwydzielnicza to tkanka gruczołowa pęcherzykowa produkująca enzymy trawienne, część wewnątrzwydzielnicza – to tzw. wyspy trzustkowe produkujące hormony.
Zapalenie trzustki
Zapalenie trzustki jest bardzo bolesną chorobą. Spowodowane jest przedwczesną aktywacją i uwolnieniem enzymów proteolitycznych. Rezultatem tego jest miejscowe i uogólnione niszczenie tkanek przez same enzymy trzustkowe oraz mediatory zapalenia, które są uwalniane podczas tego procesu.
Główne objawy choroby są bardzo niespecyficzne i obejmują brak apetytu, wymioty, bolesność brzucha, osłabienie i biegunkę. Nie wszystkie objawy są obecne we wszystkich przypadkach, a w bardzo łagodnych przypadkach nie udaje się wykryć żadnych oczywistych objawów klinicznych. U kotów objawy są jeszcze mniej wyrażone niż u psów. Z tego powodu zapalenie trzustki powinno zawsze znajdować się na liście rozpoznań różnicowych przy zaburzeniach ze strony przewodu pokarmowego.
Zapalenie trzustki – rozpoznanie i diagnostyka laboratoryjna
Morfologia krwi i podstawowy profil biochemiczny często pokazują tylko niespecyficzne zmiany, które mogą być związane z zapaleniem, wymiotami i biegunką. Zmiany nie umożliwiają postawienia rozpoznania, ale mogą pomóc w ocenie ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Amylaza / lipaza
Nie są to enzymy specyficzne dla trzustki, znajdują się również w jelicie, mięśniach, gruczołach ślinowych i wątrobie. Czułość lipazy w rozpoznawaniu zapalenia trzustki u psów wynosi około 55%. 3-krotny wzrost lipazy jest stosunkowo specyficzny dla tego zaburzenia u psów, ale lipaza nie zawsze będzie podwyższona. U kotów lipaza jest jeszcze mniej specyficzna niż u psów. Poziomy obu enzymów mogą być zwiększone w chorobach wątroby i nerek, w przypadkach nowotworów oraz w kwasicy ketonowej (cukrzycowej). Lipaza wzrasta również w wyniku leczenia glikokortykosteroidami. Aby odróżnić lipazę specyficzną dla trzustki od lipazy innego pochodzenia, konieczne są specjalne testy, takie jak testy radioimmunologiczne (RIA) lub ELISA. Warto zwrócić również uwagę na to, że test z wykorzystaniem estru kwasu 1,2 O dilaurylo rac glicero 3 (6 metyloresorufino) glutarowego (DGGR) wykazuje wysoką korelację ze specyficznym testem ELISA.
TLI (ang. trypsin-like immunoreactivity)
TLI, czyli immunoreaktywność czynników trypsynopodobnych mierzy trypsynę i jej prekursor – trypsynogen. Trypsynogen jest syntetyzowany wyłącznie w trzustce. Jednak tylko u 30-60% psów i kotów z zapaleniem trzustki stwierdza się wzrost tego parametru. Posiłek i choroba nerek również prowadzą do wzrostu wartości TLI. TLI jest lepszym markerem diagnostycznym dla zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki niż dla zapalenia trzustki.
PLI (pancreatic lipase immunoreactivity)
Lipaza trzustkowa (PLI) jest syntetyzowana wyłącznie w komórkach pęcherzykowych trzustki. Fizjologicznie tylko niewielkie ilości lipazy trzustkowej znajdują się w krwiobiegu. W przypadku uszkodzenia komórek pęcherzykowych w przebiegu zapalenia trzustki do krążenia uwalniane są zwiększone jej ilości. Stopień wzrostu koreluje ze stopniem zapalenia i uszkodzenia trzustki. Immunoreaktywność lipazy trzustkowej jest określana na podstawie specyficznych cech strukturalnych. Jest to znacząca różnica w porównaniu z innymi testami, które określają aktywność lipazy, ponieważ aktywność ta jest identyczna dla wszystkich lipaz, niezależnie od tkanki, z której pochodzą. Opracowano specjalne testy do oceny ilościowej kociej (fPLI) i psiej (cPLI) lipazy trzustkowej. W przypadku zapalenia trzustki u psa swoistość badania wynosi około 71% u psów z czułością 93%. U kotów test jest w 91% swoisty i w 67% czuły. Na oznaczenie PLI nie ma wpływu suplementacja enzymu, hemoliza ani lipemia. PLI jest bardzo stabilne. Oznaczanie PLI w surowicy psów i kotów jest obecnie uważane za najbardziej wiarygodny nieinwazyjny test w diagnostyce zapalenia trzustki.
W naszej ofercie oferujemy wszystkie wymienione parametry, w tym specyficzną lipazę trzustkową (PLI).
