Guzy u młodych psów
Nowotwory u psów pojawiają się najczęściej między 9 a 12 rokiem życia. Niemniej zdarzają się sytuacje, że zmiany nowotworowe rozwijają się również u młodych psów (1-3 lata). Jak dotąd przeprowadzono pojedyncze badania dotyczące guzów u psów w wieku do 12 miesięcy (Kessler & v. Bomhard 1997; Schmidt et al. 2010). Większość tych zmiany (prawie 90%) to łagodne histiocytomy skóry. Opisano również nieliczne przypadki nowotworów złośliwych takich jak mięsaki, chłoniaki i raki (Kessler & v. Bomhard 1997; Schmidt et al. 2010).
Dane z wycinków patologicznych przebadanych w LABOKLIN w latach 2016-2019
W ramach dużego, interdyscyplinarnego projektu badawczego (FORTiTHer) przeanalizowano 170 000 danych uzyskanych w ramach klasycznych badań histopatologicznych wykonanych na przestrzeni lat 2016-2019. Przedstawione poniżej wyniki badania są efektem analizy danych dotyczących psów do 3 roku życia, dla których w historii klinicznej wskazano rasę i wiek, oraz dla których jakość próbki była wystraczająca do postawienia rozpoznania (n= 18 389). Do badania włączono 225 ras, z czego najliczniej reprezentowane (15) przedstawiono na Ryc. 1.
Ryc. 1 Piętnaście najczęstszych ras psów (osobniki w wieku ≤ 3 lat) od których przebadano materiał histopatologiczny w LABOKLIN (2016-2019).
Zmiany nienowotworowe (zapalenie, torbiele, rozrost, zmiany zwyrodnieniowe) stwierdzono w przypadku ponad połowy (57 %) dostarczonych wycinków.
Z kolei zmiany takie jak polipy, dysplazje czy nadziąślaki zostały sklasyfikowane jako zmiany przypominające nowotwory (5%).
Nowotwory stwierdzono w 38% dostarczonych wycinkach. (Ryc. 2).
Ryc. 2 Odsetek rozpoznań „nienowotworowych”, „zmian przypominających nowotwory” oraz „nowotworów łagodnych” lub „nowotworów (pół) złośliwych” w materiale wycinków patologicznych od psów w wieku ≤ 3 lat przebadanych w LABOKLIN (2016-2019).
W grupie nowotworów, 81% to były zmiany łagodne (głównie histiocytomy, brodawczaki, łagodne guzy gruczołu mlekowego, nowotwory mieszków włosowych, tłuszczaki) (Ryc. 3). Oznacza to iż 19% wszystkich stwierdzonych nowotworów u psów poniżej 3 roku życia było (pół)złośliwych (Ryc.4)!
Ryc 3: Częstość występowania nowotworów łagodnych u psów do 3 roku życia w badaniach LABOKLIN (2016 – 2019).
Ryc. 4: Częstość występowania nowotworów (pół)złośliwych u psów do 3 roku życia w badaniach LABOKLIN (2016-2019).
Poniżej przedstawiono klika wybranych nowotworów.
Histiocytoma skóry psów
Histiocytomy skóry psów są zdecydowanie najczęstszymi nowotworami młodych psów (Ryc. 3). Histiocytomy są zmianami łagodnymi i w wielu przypadkach ustępują samoistnie. Rozpoznanie stawiane jest na podstawie cytologii lub histologii.
Guzy komórek tucznych
Co do zasady należy zawsze zakładać, że guz z komórek tucznych (mastocytoma) ma złośliwy potencjał. U psów w wieku do 3 lat były to najczęściej zmiany (pół)złośliwe (39%, Ryc. 4).
Często wstępne rozpoznanie mastocytomy stawiane jest na podstawie cytologii. Jeśli to możliwe, w następnej kolejności usuwa się zmiany, zwracając szczególną uwagę na marginesy resekcji i pobierając biopsję z loży guza. Klasyfikacji i badania marginesów guza dokonuje się w badaniu histologicznym.
W materiale z badanych przez nas wycinków pobranych od psów do 3 roku życia 44,6% guzów z komórek tucznych zostało sklasyfikowanych jako I stopnia, 52,7% jako II stopnia i 2,7% jako III stopnia według Patnaika i wsp. (1984) (lub odpowiednio 97,3% niskiego stopnia oraz 2,7% wysokiego stopnia według Kiupela i wsp. 2011).
Chłoniaki
Wśród badanych przez nas wycinków chłoniaki stanowią 8% (pół)złośliwych nowotworów. Dostarczone wycinki pochodziły głównie z węzłów chłonnych. Niemniej chłoniaki stwierdzano także w wycinkach z przewodu pokarmowego, narządów wewnętrznych i skóry (Ryc. 5).
Ryc. 5 Częstość występowania chłoniaka w układzie narządów u psów w wieku do 3 lat (n=109) z histologicznym rozpoznaniem chłoniaka.
Rozpoznanie stawiane jest na ogół na podstawie cytologii / lub histologii. Dokładniejszą charakterystykę otrzymuje się w oparciu o dalsze badania (np. test klonalności, immunohistologię, immunotypowanie).
Mięsaki tkanek miękkich
W badanym przez nas materiale uzyskanym od psów w wieku do 3 lat, mięsaki tkanek miękkich były stosunkowo częste, stanowiąc do 10% nowotworów (pół)złośliwych.
Podobnie jak w przypadku mastocytom, w planowaniu zabiegu chirurgicznego pomocne może być rozpoznanie cytologiczne mięsaków tkanek miękkich. Klasyfikacja (McSporran et al. 2009) dokonywana jest histologicznie. Dwie trzecie mięsaków tkanek miękkich w naszych materiałach oceniono jako I stopień (Ryc. 6).
Ryc. 6 Klasyfikacja mięsaków tkanek miękkich (n=136) psów w wieku do 3 lat, wg McSporrana i wsp. 2009.
Nowotwory kości
W sumie otrzymano 199 wycinków z kości, z czego 41% wykazało stan zapalny, 23% nowotwory i 18% tworzenie kostniny. Niemal wszystkie nowotwory kości (91%) były złośliwe (kostniakomięsaki). Warto zauważyć, że 46 kostniakomięsaków pochodziło przede wszystkim od labradorów (n = 7), Golden Retrieverów (n = 5) i Rhodesian Ridgebacków (n = 5) oraz tylko jednego doga niemieckiego.
Nowotwory kości są zatem także ważnym rozpoznaniem różnicowym u młodych zwierząt.
Rozpoznanie przeprowadza się na podstawie cytologii lub histologii, przy czym najważniejsze jest, by wycinek był reprezentatywny. W przypadku 11% badanych wycinków kości materiał nie był reprezentatywny i nie stwierdzono korelacji ze zmianami klinicznymi czy radiologicznymi.
Guzy gruczołu mlekowego
W badanym przez nas materiale 69% guzów sutka u psów w wieku do 3 lat (n=306) było łagodnych.
W materiale stwierdzano również raki proste i złożone (28%) oraz mieszane guzy złośliwe (3%). Rozkład w podziale na rasy przedstawiono na Ryc. 7.
Ryc. 7 Rasy psów do 3 roku życia a guzy gruczołu mlekowego (GGM) (liczby bezwzględne).
Raki
W badanym przez nas materiale raki – poza gruczołem mlekowym (n=89) – wywodziły się z szeregu różnych narządów: śluzówka/skóra (19 raków płaskonabłonkowych, 16 raków gruczołów apokrynowych, 5 innych), układ moczowy (n=9), tarczyca (n=3), trzustka (n=3), gruczoły okołoodbytowe (n=3), wątroba (n=2), ślinianka (n=2), płuco (n=1), jajnik (n=1), nos (n=2). W 23 przypadkach nie można było określić/wskazać pochodzenia raka. Badania Kesslera & v. Bomharda 1997 oraz Schmidt i wsp. 2010 również opisują występowanie takich nowotworów u psów w wieku do 12 miesięcy. Dowodzi to, że występowanie wysoce złośliwych raków jest możliwe nawet u tak młodych zwierząt.
Rozpoznanie zwykle stawiane jest na podstawie histologii lub – rzadziej – cytologii.
Inne nowotwory
W tym badaniu u młodych psów stwierdzono także guzy melanocytarne (n=111), zakaźne guzy weneryczne (n=60) oraz nowotwory jajników (n=31), jąder (n=35) i zawiązków zębowych (n=18).
Podsumowanie
Podsumowując, większość guzów młodych psów jest łagodna. Najczęstszym rozpoznaniem jest histiocytoma.
Niemniej nawet u młodych zwierząt prawie 20% wszystkich dostarczonych nowotworów zostało sklasyfikowanych jako (pół)złośliwe, co w niektórych przypadkach wiąże się z niepomyślnym rokowaniem. Pośród nich największą rolę odgrywały: guzy z komórek tucznych, chłoniaki, mięsaki i różne raki.
Badanie cytologiczne i histopatologiczne ma zatem duże znaczenie dla rokowania i leczenia w przypadku różnicowania zmian zapalnych, zwyrodnieniowych, dysplastycznych, pourazowych i nowotworowych, nawet u młodych psów. Badania immunohistochemiczne mogą dostarczyć dodatkowych, ważnych dla doboru terapii informacji (np. określanie typu chłoniaka, różnicowanie guzów z komórek tucznych).
PD Dr. Heike Aupperle-Lellbach
Piśmiennictwo
Dostępne na prośbę pod adresem: aupperle@laboklin.com
